بذرپاشی کنجد

بذرپاشی کنجد

این مطلب توسط پروازیاران سیرنگ منتشر شده است

آموزش قدم به قدم کاشت کنجد

کنجد از محصولات بومی ایران است که کشت آن در خوزستان پس از برداشت گندم و جو پیشینه ای دیرینه دارد. بر اساس آمارهای اعلام شده سالیانه حداقل ۱۰ هزار هکتار از زمین های کشاورزی استان خوزستان به زیر کشت این گیاه می رود که بیانگر پذیرش زارعین و استقبال آنها از کشت کنجد می باشد .

اهميت کشت کنجد دانه خوراکی کنجد با ۵۰ تا ۶۰ درصد روغن و ۱۹ تا ۲۵ درصد پروتئین دارای ارزش زیادی برای انسان و کنجاله آن با داشتن ۱۶ تا ۲۲ درصد پروتئین و مقدار زیادی کلسیم و فسفر برای دام ها بسیار مفید می باشد. مصرف روغن در ایران در سال های اخیر به دلیل رشد جمعیت و افزایش مصرف سرانه بالا رفته (۱۸ – ۱۶ کیلوگرم برای هر نفر ) در حالی که تولید آن به موازات مصرف رشد نکرده و بیش از ۸۰ درصد روغن خوراکی مورد نیاز کشور از خارج وارد می شود . این در حالی است که بررسی ها نشان می دهند که کشور ایران و از جمله استان خوزستان از امکانات کافی برای رسیدن به تولید مطلوب محصولات روغنی برخوردار است .

گیاهان زراعی روغنی که در استان کشت می شوند عبارتند از : کلزا، آفتابگردان ، کنجد و تا حدودي سويا. با توجه به این که هم اکنون ، زراعت تابستانه استان بیشتر به ذرت اختصاص دارد که در تناوب با گندم چالش ساز است ، گسترش سطح زیر کشت کنجد مهم ترین گیاه روغنی تابستانه و اجرای تناوب گندم – کنجد کاهش علف های هرز، آفات و بیماری های گندم را در پی خواهد داشت. بنابراین گسترش کشت کنجد برای تأمین روغن خوراکی ، ارزش علوفه ای کنجاله و ارزش تناوبی اهمیت دارد .

مراحل کاشت دانه کنجد 

۱- آماده سازی زمین

بذر کنجد بسیار ریز و وزن هزار دانه آن بین ۲ تا ۳ گرم است . بنابراین بستر بذر باید کاملا نرم باشد. انجام ماخار ( آبیاری پیش از تهیه زمین ) در تهیه بستر بذر نقش اساسی دارد، و چون باعث سبز شدن علف های هرز می گردد با از بین بردن آنها ؛ تراکم علف های هرز در مزرعه را کاهش می دهد.

عملیات تهیه زمین شامل چیزل پیلر ، دیسک و ماله کشی می باشد. ریشه کنجد مستقیم ، قوی و بسیار گسترده می شود. بنابراین انجام شخم عميق توسط زیر شکن ها مانند چيزل الزامی می باشد. به منظور کنترل بهتر علف های هرز پیش از کاشت از علف کش ترفلان به میزان ۲ لیتر در هکتار استفاده کرده که به وسیله دیسک با خاک مخلوط می گردد.

 خاک

کنجد را می توان در خاک های زهکش دار کشت کرد. اگرچه در خاک های دارای بافت متوسط رشد بهتری دارد. این گیاه در همه مراحل رشد نسبت به غرقابی شدن حتی کوتاه مدت بیش از حد حساس است ، زیرا زمینه بروز بسیاری از بیماری ها را فراهم می کند. خاک های سبک با لایه زیرین نفوذ ناپذیر یا خاک های شور مناسب نیستند. کنجد در خاک هایی که PH آنها بین ۸- ۵ / ۵ است رشد می کند، اگر چه خاک هایی که واکنش خنثی دارند بهترند .

۲- میزان بذر و روش کاشت

میزان بذر مصرفی در کشت مکانیزه ۴ تا ۶ کیلوگرم در هکتار می باشد و باید به گونه ای کشت گردد که تراکم ۴۰ تا ۶۰ بوته در متر مربع داشته باشیم . تراکم کمتر از ۴۰ بوته در متر مربع به علت افزایش تراکم علف های هرز کاهش عملکرد را به دنبال دارد و تراکم بالاتر از ۶۰ بوته در متر مربع نیز سبب افزایش خوابیدگی و شیوع بیماری های مختلف می گرددکنجد باید به روش جوی و پشته کشت گردد .

فاصله ردیف های کاشت از ۴۵ تا ۶۰ سانتی متر با توجه تیپ شاخه بندی ارقام و توده های گوناگون ، متفاوت است. فاصله مناسب بین دو بوته روی هر ردیف کاشت ۵ تا ۷ سانتی متر و با توجه به ریز بودن بذر کنجد عمق معمول کاشت ۲ تا ۳ سانتی متر است . بهتر است کاشت با ردیف کار مخصوص سبزی و بذور دانه ریز انجام شود. بذرها حتما باید با سموم قارچ کش ضدعفونی شوند.

۳- تاريخ كشت

کمترین دمای خاک برای جوانه زدن و سبز شدن کنجد ۲۰ درجه سانتیگراد و بهترین تاریخ کاشت کنجد نیمه دوم تیر ماه است . کاشت دیر هنگام موجب همزمان شدن مرحله جوانه زنی با هوای داغ اوایل مرداد ماه ( بخصوص در جنوب و شرق استان ) گردیده که بر درصد سبز مزرعه تأثیر منفی می گذارد.

شیوع بیماری های مختلف به ویژه در مزارع دیر کاشت معمولا از مرحله پیدایش کپسول ها آغاز و از مهر ماه به بعد هر چه به زمان برداشت گیاه نزدیکتر می شویم خسارت آنها شدیدتر می گردد . رقم: هم اکنون در بیشتر نقاط استان توده های محلی کنجد کشت می شود.

۴- تغذیه

تأمين عناصر غذایی به اندازه مطلوب برای کنجد ، در افزایش عملکرد کمی و کیفی این گیاه اثر بسیار دارد . کود باید با توجه به تراکم بوته مصرف گردد . میزان رطوبت خاک نیز بر جذب عناصر غذایی اثر می گذارد.

اثر عناصر غذایی پرمصرف ( ازت . فسفر و پتاسیم ) بر عملکرد کنجد

• ازت

زمانی باید از ازت استفاده گردد که فسفات در دسترس باشد. زیرا با وجود کمبود فسفات ، مصرف ازت ممکن است باردهی را کاهش دهد ، کود ازته مورد نیاز در کنجد ۱۰۰ کیلوگرم در هکتار اوره می باشد که بهتر است نیمی از آن بلافاصله پس از تنک و نیم دیگر پیش از غنچه دهی مصرف شود . مناسب ترین تنک در کنجد هنگامی است که ارتفاع بوته ۱۰ سانتی متر باشد .

 علائم کمبود ازت 

رنگ گیاه سبز روشن شده ، ساقه ها باریک ، فاقد شاخه ، مستقیم شدن برگهای برگ های پایین تر زرد لیمویی و بعد نارنجی می شوند و برگ های بی رنگ می ریزند .

• فسفر 

از میان عناصر مهمترین عنصر غذایی مورد نیاز کنجد فسفر می باشد. ذخیره کافی این عنصر در خاک جهت ایجاد سیستم ریشه ای قوی الزامی است.

مقدار فسفر مورد نیاز کنجد با مصرف ۲۰۰-۱۵۰ کیلوگرم در هکتار فسفات آمونیم هنگام تهیه زمین تأمین می شود . 

علائم کمبود فسفر

 شاخه ها کوتاه و ساقه ها باریک می گردند. برگ های پایین تیره کدر ، سبز مایل به خاکستری نکروزه شدن برگ های پایین یا بیشتر برگها دچار ریزش می شوند . 

• پتاسیم

 پتاسیم تحمل گیاه را در برابر بیماری ها و شرایط نامساعد محیطی مانند سرما و خشکی بالا می برد . همچنین سبب افزایش تولید کربوهیدرات و نشاسته می شود . هنگامی که میزان قابل توجهی ازت و فسفر بکار می رود ، برای حفظ تبادل غذایی کاربرد پتاسیم ضروری است. 

برای تأمین پتاسیم ۱۰۰ کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم ، هنگام تهیه زمین بصورت پایه مصرف می شود. هر چند کاربرد نواری کود پتاسیم منجر به جذب بهتر آن توسط گیاه می گردد . در روش پخش سطحی کود پتاسیم و دیسک زدن آن ، چون این عنصر در خاک تثبیت می گردد باید کود بیشتری نسبت به روش نواری مصرف شود . 

علایم کمبود پتاسیم

 رشد نکردن بوته ها کنگره ای و به سمت بالا فنجانی شدن حاشیه برگهای پایینی و پدیدار شدن رگه هایی به رنگ زرد لیمویی روی برگ که بعدا نارنجی روشن و سرانجام مسی رنگ می شوند .

۵- آبیاری

 کنجد در برابر خشکی و در برابر تنش كم آبی مقاوم است. با این وجود گیاهچه کنجد در برابر کمبود آب بیش از حد حساس است . 

گیاه کنجد در زمان گلدهی و اوایل دانه بندی به کم آبی حساس تر می شود

 که در این مراحل باید آب کافی در اختیار گیاه قرار گیرد . اولین آبیاری بلافاصله پس از کاشت و با توجه به ریز بودن کنجد باید ملایم انجام گردد ، تا بذرها جابه جا نشوند و به جوانه زدن بذور کمک و رشد گیاهچه ها را تسریع کند .

آبیاری دوم به فاصله ۴-۳ روز پس از آبیاری اول ، به منظور تثبیت جوانه زنی بذور انجام می گردد . آبیاری سوم پس از تنک کردن ، هنگامی که ارتفاع بوته ها به ۱۰ سانتی متر می رسد همزمان با کود سرک نوبت اول آبیاری های بعدی را می توان به فاصله ۱۰ تا ۱۵ روز انجام داد . از لحاظ آبیاری حساس ترین مرحله رشد گیاه ، مرحله گلدهی است .

برای اطلاعات بیشتر با رخشانی ۰۹۱۹۸۶۰۴۰۴۶ تماس حاصل فرمائید.

مریم رخشانی، تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۲/۱۸

بذر پاشی بذرپاشی اتومات پهپاد کشاورزی سانترفیوژ بذر پاش کشاورزی بذرپاشی مدرن سیرنگ